NIJVERDAL - De Nijverdalse mental coach Ben Middelkamp had een belangrijke bijdrage aan de gouden medaille van schaatsster Carlijn Achtereekte.
"Het is niet dat ze 'm door mij heeft gewonnen", zegt Middelkamp "Maar als ze vijf jaar geleden niet bij mij was gekomen, dan had ze nu waarschijnlijk niet meer geschaatst."
Foto © Frans Nikkels
Maanden geleden, ergens in de opmaat naar haar gouden medaille, stuurde Achtereekte een sms naar Middelkamp: "Wel mooi om te weten hoe sterk je brein is. Ging net fietsen, voelde lekker en toch hoorde ik opnieuw het kleine stemmetje... ben ik misschien niet in vorm? Maar ik ben gelijk het stemmetje gaan veranderen door self-talk: 'Ik voel me goed, ik voel me heerlijk, ik voel me super en het belemmerende stemmetje is weer weg!' Geniaal!"
De stemmetjes in haar hoofd ombuigen, dat is wat Achtereekte leerde van Middelkamp. "Toen ze vijf jaar geleden bij mij kwam was ze op zoek naar het plezier in schaatsen. Dat wilde ze terug", zegt de Nijverdaller. "En dat is waar ik op coach: op het gevoel. De een noemt het flow, de ander verlichting en weer een ander momentum of synchroniciteit. Maar eigenlijk is het allemaal hetzelfde. Het gaat om het goede gevoel."
Coachen
Hoe je daar komt, dat is wat Middelkamp sporters leert. Beter gezegd: hoe Middelkamp sporters leert zichzelf te coachen. "Carlijn is geen héél groot talent. Ze kan gewoon goed schaatsen. Ze vroeg ook aan mij: kun je van mij een betere schaatser maken? Ik zei: 'Nee, maar ik kan je wel leren hoe je jezelf een beter gevoel kunt geven. Een jaar nadat ze bij mij in coaching was, schaatste ze de 5 kilometer van 7.09 naar 6.54. En ze werd tweede van de wereld op die afstand. Ja, en toen werd ze in de schaatswereld ineens als een concurrent gezien. Dat is weer een andere druk waar je als sporter mee moet omgaan. Een totaal andere beïnvloeding."
Het is die beïnvloeding van buitenaf, die het beter worden van Achtereekte verstoorde, is de overtuiging van Middelkamp. "Je lichaam wordt aangestuurd door je brein, maar wie stuurt je brein aan? Dat gebeurt nagenoeg altijd door een ander. Toen ze bij mij kwam had ze misschien 20 procent eigen inbreng en 80 procent van anderen. Wij mensen laten ons bewustzijn gebruiken door een ander. Dat moet andersom. Je moet naar een hoger bewustzijn. Voor een sporter komt het neer op de vraag 'hoe kom je bij je gevoel?' Ik zei: het wordt tijd dat je je eigen brein aanstuurt.
WIM
Als je vier coaches hebt gehad die zeggen dat je niet genoeg talent hebt, dan heeft dat nogal een impact. Dan moet je jezelf er eerst maar eens van overtuigen dat je wél Olympisch kampioen kunt worden."Middelkamp is overtuigd van zijn methode, die gebaseerd is op self-talk. Simpel gezegd: je praat tegen jezelf en buigt zo negatieve, zogenoemde onvermogende gedachten om tot positieve, vermogende gedachten. Alsof er een variant van jezelf is die je brein van buitenaf positief beïnvloedt. "Iemand die door mij gecoacht is en echt doorgrondt wat ik bedoel, die zal nooit meer negatief worden", zegt hij.
Het komt volgens hem op neer op twee belangrijke vragen die iemand zichzelf moet stellen en één advies: wat is er aan de hand, is het dan zo erg en maak je niet zo druk. "Ik noem het WIM. En het werkt. Altijd." Ongewild werd Middelkamp vorig jaar gedwongen tot de ultieme test van zijn methode, toen zijn zoon Koen een einde aan zijn leven maakte. "Mensen vragen mij of je WIM in alle situaties kunt gebruiken. Ja dus. Ik kreeg de boodschap over Koen toen ik in een file bij Zwolle stond en heb daar constant 'gewimd'. Wat is hier aan de hand? Verdomme, er vindt een drama plaats. Is het zo erg dan? Ja, dit is drama. Maar maak je niet zo druk Ben, maak je niet zo druk Ben."
Self-talk
Terug naar Achtereekte. Ze appte vanuit Zuid-Korea een fotootje van de cover van het boek 'Beter worden dan jezelf'. Daarin beschrijft Middelkamp hoe zelfs schijnbaar fysiek ongemak met self-talk gepareerd kan worden. "Als een schaatser het ijs op stapt en denkt 'hé, ik voel pijn in mijn bovenbeen', dan kan hij al wel stoppen. In feite moet je denken 'pijn is heerlijk man, ik voel me super en ga tegen de pijn in'.
Of dat altijd verstandig is? Je moet wel je gezond verstand blijven gebruiken natuurlijk. Jorien ter Mors, die ik overigens niet begeleid, is een goed voorbeeld van iemand die door de pijn heen gegaan is en krachttraining is gaan doen, ondanks haar rugklachten." En het werkt. "Als je positief bent kun je heel veel 'faken' om je lichaam te laten denken dat het goed is", zei Ter Mors zelf na haar gouden race.
Middelkamp liet zijn methode onderzoeken door de Saxion Academie Mens en Maatschappij. Conclusie: met zijn methode zijn onvermogende gedachten inderdaad om te buigen in vermogende gedachten. Maar het beste bewijs voor de werking is misschien wel die gouden plak van Achtereekte.